Cameravrees; zo kun je het overwinnen

Tijdens mijn werk als cameraman heb ik het vaak meegemaakt. Mensen die wegduiken voor de camera en roepen dat ze “de lens laten barsten”.

Ook “ik blijf niet goed plakken op beeld” was een veelgehoorde kreet. Deze mensen hadden last van cameravrees.

Wat is cameravrees?

Als je cameravrees hebt, dan ben je bang om voor een camera te staan. In veel gevallen wordt het als excuus gebruikt om niet gefotografeerd of gefilmd te worden.

De angst wordt veroorzaakt door na te denken over de gevolgen van de foto of video. Vaak; wat zullen anderen er van vinden.

Negatief zelfbeeld

Je ziet dat een negatief zelfbeeld vaak bijdraagt aan angst voor de camera.

Hoe je over jezelf denkt, heeft een grote invloed. Als je echt voor de camera wilt komen, moet je dit overwinnen.

Later in dit artikel kom ik hier op terug.

De invloed van adrenaline

Er speelt ook een biologische factor een rol. Live gaan is voor veel mensen spannend.

Door de spanning maakt je lichaam het hormoon adrenaline aan. Het komt vrij in situaties waarbij snel en adequaat handelen nodig is.

Veel mensen krijgen dagelijks teveel adrenaline door werk. Dan krijg je stress.

Adrenaline zorgt voor betere prestaties of stress

Voor sporters is adrenaline belangrijk. Het werkt prestatieverhogend.

Als je moet presenteren krijg je dezelfde spanning als voor een belangrijke wedstrijd. Het verhoogt je concentratie en verbetert je geheugen.

Teveel adrenaline zorgt ervoor dat je gaat zweten en de bloedtoevoer naar je darmen wordt minder. Dat zorgt voor buikpijn door minder zuurstof.

Voor iedereen die terugdenkt aan zijn of haar eerste spreekbeurt is dit waarschijnlijk heel herkenbaar.

Live video is definitief

Hoewel veel mensen langzamerhand wel over hun cameravrees heen zijn, selfies en vlogs zijn immers niet meer weg te denken, blijft live video nog regelmatig een brug te ver.

Waar je bij het maken van foto’s en opnemen van filmpjes nog dingen opnieuw kunt doen als het je niet bevalt, heb je die optie bij live video niet.

Alles wat live is uitgezonden, kun je niet meer terugdraaien, aanpassen of verbloemen.

Waarom je cameravrees moet overwinnen

Video en live video zijn niet meer weg te denken uit het huidige marketinglandschap. Het gaat voorlopig ook niet weg.

De mogelijkheden worden ook steeds groter, je kunt nu livestreamen op sociale mediaplatformen zoals Facebook, Instagram, Periscope/Twitter en YouTube!

Dé kans op een connectie met je doelgroep

Livestreamen van video kan voor jou of je bedrijf een grote impact hebben. Het is dé manier om heel direct met je doelgroep in contact te komen.

Als je regelmatig vlogt, lukt dat ook. Toch is de interactieve en directe benaderbaarheid van live video ongeëvenaard.

Je ziet bovendien nog sneller resultaat.

Je moet er moeite voor doen

Wat goed is, komt van ver. Je moet er moeite voor doen. Er zijn prachtige dingen mogelijk als je start met je cameravrees overwinnen.

Ik heb een aantal tips voor je, zodat je je minder druk hoeft te maken en je zelfverzekerder en professioneler overkomt in je (live) video’s.

Tip 1; bereid je onderwerp voor

Wanneer kun je met de minste moeite ergens over praten? Juist, als je het onderwerp door en door kent.

Voor je eerste live video’s raad ik dan ook aan om een onderwerp te kiezen dat dicht bij jezelf staat en waar je veel van weet. Kies onderwerpen waar je makkelijk over praat.

Bepaal de inhoud

Alleen het onderwerp bepalen is niet voldoende. Werk uit welke punten je wilt behandelen in je vlog of live video.

Het is niet de bedoeling dat je letterlijk uitschrijft wat je wil gaan zeggen. Dat werkt averechts. Je gaat dan tijdens het opnemen of streamen proberen te herinneren wat je hebt opgeschreven.

Probeer rust en controle uit te stralen

Dit komt gespannen en geoefend over en dat is precies wat je niet wilt.

Voor je het weet, realiseer je dat je iets bent vergeten, word zenuwachtig (nergens voor nodig, je publiek weet dat immers niet) en sta je te hakkelen.

Een flow helpt

Zorg dat je een flow aanbrengt in je onderwerpen, met een globaal idee van wat je wilt bespreken. Als je het onderwerp voldoende kent, heb je daar voldoende aan.

Met een overzicht van de punten die je wil bespreken, kun je de lijn van je verhaal vasthouden, zonder het woord voor woord te moeten onthouden.

Voeg verwijzingen toe

Ik raad je aan om verwijzingen op te nemen naar bepaalde acties die je tijdens je show wilt laten terugkomen.

Denk dan aan de momenten waarop je hallo zegt tegen je kijkers, een vraag stelt aan je publiek, een gast introduceert, een poll start, enzovoorts.

Dit helpt je om structuur aan te houden, en je hebt een houvast voor als je even vastloopt in je verhaal.

Tip 2: focus op je publiek, niet jezelf

Dit is een belangrijke tip! Als je merkt dat je teveel met jezelf bezig bent, ligt je focus niet op de juiste plek.

Gaan je gedachten uit naar hoe je eruit ziet, hoe je klinkt, wat je moet gaan zeggen, wat anderen zullen denken? Zet dan je gedachten om en denk aan je publiek.

Daar zou je focus altijd moeten liggen. Jij bent in dienst van je volgers.

Reset je gedachten vooraf

Voordat je de opname start of live gaat, neem je het best even een moment om na te denken over je doelgroep; wie zijn ze en wat kun jij ze bieden.

Wat zijn hun grootste problemen? Welke uitdagingen moeten ze zien te overwinnen? Wat hebben zij nodig dat jij ze kunt bieden?

Als je jouw gedachten verlegt naar je doelgroep, kom je sneller in de juiste mindset. Je wordt daardoor rustiger en kunt dan een veel betere ervaring bieden.

Tip 3: oefenen, oefenen, oefenen!

Wil je cameravrees overwinnen, dan helpt het als je vooraf een aantal keren oefent. 

Door de weerstand voor het indrukken van de ‘live’ of ‘record’ knop een paar keer te doorstaan, wordt de angst vanzelf minder.

Gebruik de beschikbare hulpmiddelen

Er zijn een aantal manieren waarop je dit kunt doen.

• Gebruik een spiegel; stond je als kind ook voor de spiegel liedjes van je favoriete artiest te playbacken? Dit is een beetje hetzelfde, alleen nu vertel je jouw eigen verhaal. Loop je verhaal even snel door. Het helpt om meer vertrouwen te krijgen.
• Vraag om feedback; doe je presentatie alvast voor een paar mensen die je vertrouwt en die goede feedback geven. Dat kunnen vrienden, familie of collega’s zijn. Neem die feedback mee in het verbeteren van je verhaal.
• Maak een proefopname; als je liever niet naar jezelf kijkt, is dit een goede optie. Je kunt dan wennen aan het voor de camera staan. Je hoeft de opname niet terug te kijken. Het is wel een goede manier om te leren wat je beter kunt doen, maar misschien beter niet bij de eerste keer.
• Ga live in privé modus; er zijn tal van technische details die je kunnen overrompelen als je voor het eerst live gaat. Daarom kun je de eerste keer ook gewoon even proefdraaien.

Op Facebook kun je live gaan op je profiel en als privacy-instelling kiezen voor “Alleen ik”.

Op Instagram kun je linksboven in het live-scherm tappen en kiezen voor wie je de live video wilt verbergen.

Tip 4: controleer de techniek

Technische uitdagingen kunnen je onzeker maken voor je eerste live video’s. Zeker als je er weinig ervaring mee hebt.

Door vooraf goed te controleren of je internetverbinding hebt en de accu van je telefoon/tablet/laptop vol zit, voorkom je dat je tijdens de stream ineens door dit soort uitdagingen wordt afgeleid.

Overduidelijk en toch vaak vergeten

Het lijkt voor de hand liggend. Nog steeds zijn er veel mensen die zich hierdoor laten verrassen.

Checkt dit dus vooraf en je hebt meteen een zorg minder.

Tip 5: niemand let op jouw stem of uiterlijk

Geloof me, ik ken alle (innerlijke en) uiterlijke minpunten van mezelf.

Voordat ik mijn eerste radioprogramma’s maakte, vond ik mijn eigen stem ook bizar om te horen. Dat heeft iedereen. En dan zijn er nog al die andere dingen…

Iets teveel wallen onder mijn ogen, mijn bakkebaarden lopen niet mooi door in mijn baard, ik heb een kaal hoofd en een afstaand oor.

Daar had ik plastisch chirurg Robert Schoemacher echt niet voor nodig om me dat te vertellen.

Het zijn wel dingen waar je onzeker over kunt zijn.

Angst voor je zelfbeeld

Het is heel normaal om ervan uit te gaan dat anderen net zo kritisch naar jou kijken als jij.

In werkelijkheid merken de meeste mensen niet dat je slecht hebt geslapen, je haar niet goed zit of je shirt niet gestreken is.

De inhoud telt

Nou vooruit… misschien zien ze het wel. De meeste mensen zijn toch visueel ingesteld en sommige dingen vallen nou eenmaal op.

Dat wil niet zeggen dat je kijkers zich er kapot aan ergeren. Integendeel; de meeste mensen letten er niet eens op.

Onthoud dat je publiek veel meer geïnteresseerd is in de inhoud van je verhaal dan in hoe je eruit ziet of hoe jouw stem klinkt.

Tip 6: praat tegen een individu

Als je voor een zaal met 100 mensen moet spreken, hoe zou je jezelf dan voelen? En bij 1000 mensen?

Stel je nu eens voor dat je een persoonlijk gesprek voert met één klant?

Dat is al een stuk beter te overzien, niet?

Eén-op-één gesprek veel eenvoudiger

Beeld je jouw ideale klant in. Bedankt wat zijn of haar belangrijkste wensen en uitdagingen zijn.

Zo kun je makkelijker die persoon aanspreken

Als je live gaat, stel je dan voor dat je alleen tegen die ene persoon praat. Het vermindert niet alleen je cameravrees.

Het heeft namelijk nog een belangrijk voordeel. Je kijker voelt zich meteen persoonlijk aangesproken.

Spreek je kijker direct aan

Het was één van mijn eerste radiolessen; spreek je luisteraar aan met “je”, “jij” of “u”, en niet “jullie”. Dat geldt bij video ook.

Je kijkers hebben meestal geen groepsgevoel. Ze kunnen elkaar niet zien. Door iemand direct aan te spreken, krijg je een veel sterkere band.

Als ik zou vragen; “Ruimen jullie dit op?”. Hoe geneigd ben je dan om aan de slag te gaan? Bij “Ruim jij dit op?” is dat gevoel veel sterker.

Je mag in de keuken beginnen. 😉

Tip 7: fouten maken hoort erbij

Houd er maar vast rekening mee; het gaat een keer mis.

Dat maakt livestreamen ook zo interessant, zowel voor jou als je kijkers. Je weet maar nooit wat er gaat gebeuren.

Het is ook geen ramp als het een keer misgaat. Houd dit in je achterhoofd:

1. De meeste kijkers zullen het nooit weten. Ze zijn met zichzelf bezig, zijn benieuwd naar hun voordelen van jou verhaal. Bovendien; ze weten vooraf toch niet wat je gaat vertellen. Als er iets ontbreekt, zullen ze daar nooit achter komen. Hoe je het vertelt en hoe je dan klinkt of eruit ziet interesseert ze weinig tot niets.
2. Mensen maken connecties met mensen. Ze willen dan ook een mens zien, geen robot die een tekst opleest. Zorg dat het spontaan blijft. Gaat er iets mis, lach erom en je kijkers zullen met je mee lachen en je ongetwijfeld opbeuren in de reacties.
3. Livestreamen wordt makkelijker naarmate je het vaker doet. Na verloop van tijd wordt het zo gewoon voor je, dat je er niet meer steeds bij na hoeft te denken. Blijf het proberen, ook als het de eerste, tweede en derde keer misgaat, want geloof me; het gaat mis! Nogmaals; alleen als je weet wat de bedoeling was.

Technische issues heb ik al besproken; die kun je grotendeels voorkomen met een goede voorbereiding. Het is echter geen garantie.

Je internetverbinding kan tijdens je live show verbreken. Lekker boeiend. Zodra je weer online bent, kun je opnieuw live gaan en het uitleggen.

Je kunt ook een reactie toevoegen dat je het later opnieuw probeert. Er zijn ergere dingen in het leven.

Spreken of presenteren

Livestreamen is vergelijkbaar met het geven van een presentatie of spreken voor een groep.

Globaal gaat het om zeven stappen die je moet nemen voor je een presentatie kunt geven. Ik heb deze specifiek gemaakt voor live video:

1. Bepaal je doel
2. Bepaal je publiek
3. Ontdek welke technische uitdagingen er zijn
4. Verzamel je informatie
5. Werk de presentatie (in grote lijnen) uit
6. Bepaal welke hulpmiddelen je nodig hebt
7. Oefen

Daarnaast is het handig als je jezelf wat presentatietechnieken eigen maakt. Ik kom hier in een later artikel uitgebreid op terug.

Twijfel jij of je opgenomen en/of live video moet gebruiken voor je bedrijf? Heb je angst om voor de camera te staan? Hoe overkom jij die angst?